028.6683.6980
Hotline 24/7: 091.668.9880
info@bacdautravel.com
028.6683.6980
Hotline 24/7: 091.668.9880
info@bacdautravel.com
Ngày 12 tháng 6 năm 2025, thế giới chứng kiến thảm kịch hàng không nghiêm trọng nhất trong vòng một thập kỷ qua, khi chuyến bay AI171 của hãng Air India rơi chỉ vài phút sau khi cất cánh từ sân bay Ahmedabad, Ấn Độ. Chiếc Boeing 787-8 Dreamliner, chở 242 hành khách và phi hành đoàn, đang trên đường tới sân bay Gatwick (London) thì mất kiểm soát và lao xuống một ký túc xá dành cho sinh viên y khoa vào đúng giờ ăn trưa. Vụ tai nạn khiến hơn 240 người thiệt mạng, bao gồm cả người trên mặt đất, và chỉ duy nhất một hành khách người Anh gốc Ấn sống sót. Đây không chỉ là tai nạn chết người đầu tiên liên quan đến dòng máy bay Dreamliner, mà còn là lời nhắc nhở nghiêm trọng về những rủi ro vẫn tiềm ẩn trong ngành hàng không hiện đại.
Không chỉ riêng thảm kịch tại Ấn Độ, chỉ trong chưa đầy một tuần cuối tháng 12 năm 2024, thế giới đã chứng kiến hai tai nạn hàng không đặc biệt nghiêm trọng. Ngày 25 tháng 12, một chiếc Embraer E190 của hãng Azerbaijan Airlines mang số hiệu J2-8243 đã rơi tại Kazakhstan sau khi bị chuyển hướng từ Nga, khiến 38 người thiệt mạng. Đến ngày 29 tháng 12, chuyến bay quốc tế số hiệu 7C2216 của hãng Jeju Air đã gặp nạn trong lúc hạ cánh tại sân bay Muan, Hàn Quốc, làm 179 người thiệt mạng. Đây là thảm họa hàng không tồi tệ nhất từng xảy ra trên lãnh thổ Hàn Quốc.
Trong bối cảnh những vụ việc nghiêm trọng liên tiếp xảy ra, vấn đề an toàn bay trở thành chủ đề được quan tâm hơn bao giờ hết. Đặc biệt, câu hỏi từng nhiều lần được đặt ra trong quá khứ lại một lần nữa trỗi dậy mạnh mẽ: Đâu là chỗ ngồi an toàn nhất trên máy bay? Và nếu tai nạn thực sự xảy ra, bạn có thể làm gì để tăng cơ hội sống sót cho chính mình? Cùng Bắc Đẩu Travel tìm hiểu lời khuyên từ các chuyên gia hàng không để chuẩn bị kỹ càng hơn cho mỗi chuyến bay nhé.
Không chỉ là một mối quan tâm mang tính trực giác, câu hỏi về vị trí ngồi an toàn nhất trên máy bay từng được phân tích một cách hệ thống. Năm 2015, tạp chí TIME công bố một nghiên cứu dựa trên dữ liệu từ 17 vụ tai nạn hàng không xảy ra trong giai đoạn từ năm 1985 đến năm 2000. Những vụ tai nạn này đều có cả người sống sót và thiệt mạng, cho phép phân tích mối liên hệ giữa vị trí ngồi và tỷ lệ sống sót.
Kết quả phân tích cho thấy phần ba phía sau của máy bay có tỷ lệ tử vong trung bình là 32%, thấp hơn so với phần đầu (38%) và giữa thân máy bay (39%). Đáng chú ý, hành khách ngồi ở ghế giữa thuộc phần đuôi có tỷ lệ tử vong thấp nhất, chỉ ở mức 28%. Ngược lại, các ghế lối đi ở khu vực giữa được xác định là có tỷ lệ tử vong cao nhất, lên tới 44%.
Tuy vậy, bản thân các nhà phân tích cũng lưu ý rằng những con số này không thể áp dụng một cách cứng nhắc cho mọi tình huống. Các yếu tố như góc va chạm, tốc độ tiếp đất, cấu trúc máy bay hay điều kiện thời tiết đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết cục của mỗi hành khách. Trên thực tế, các chuyên gia an toàn hàng không vẫn chưa đưa ra một tuyên bố chính thức nào về chỗ ngồi an toàn tuyệt đối trên máy bay.
Các vụ tai nạn gần đây phần nào củng cố cho các xu hướng mà TIME từng ghi nhận. Trong thảm họa hàng không của Azerbaijan Airlines cuối năm 2024, những hành khách sống sót đều ngồi ở phần đuôi máy bay. Vụ tai nạn của Jeju Air tại Hàn Quốc cũng cho thấy chỉ hai tiếp viên ở hàng ghế cuối may mắn sống sót sau cú rơi. Những dữ kiện này cho thấy, dù không mang tính quy luật, vị trí ngồi có thể đóng vai trò nhất định trong một số kịch bản tai nạn cụ thể.
Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở các con số thống kê thì vẫn chưa đủ để đưa ra kết luận toàn diện. Để làm rõ hơn luận điểm này, việc tham khảo ý kiến từ các chuyên gia trong lĩnh vực an toàn hàng không sẽ giúp cung cấp những góc nhìn sâu sắc và có tính thuyết phục cao hơn.
Dù nhiều hành khách vẫn tin rằng việc lựa chọn chỗ ngồi phía sau máy bay sẽ tăng cơ hội sống sót trong các sự cố hàng không, nhưng các chuyên gia cho rằng không có vị trí nào là “an toàn tuyệt đối”. Ông Hassan Shahidi, Chủ tịch Quỹ An toàn Hàng không, nhấn mạnh rằng chưa có bất kỳ thống kê khoa học nào cho thấy mối liên hệ trực tiếp và nhất quán giữa vị trí ngồi và tỷ lệ sống sót. Theo ông, mỗi tai nạn đều diễn ra trong hoàn cảnh khác nhau và chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như kỹ thuật bay, điều kiện thời tiết hay mức độ va chạm.
Giáo sư Cheng-Lung Wu từ Trường Hàng không thuộc Đại học New South Wales (Sydney, Úc) cũng khẳng định nếu một vụ tai nạn được xếp vào dạng “không thể sống sót”, thì dù ngồi ở vị trí nào trên máy bay cũng khó tạo ra khác biệt. Những va chạm ở tốc độ cao hoặc sự cố nghiêm trọng về cấu trúc thường khiến toàn bộ khoang hành khách bị ảnh hưởng nặng nề.
Tuy nhiên, giáo sư Ed Galea – chuyên gia hàng đầu thế giới về kỹ thuật thoát hiểm máy bay đến từ Đại học Greenwich (Anh) – lại đưa ra một lập luận thực tiễn hơn. Theo ông, cần phân biệt giữa khả năng sống sót sau va chạm và khả năng thoát khỏi máy bay sau va chạm. Trong phần lớn các tai nạn được đánh giá là “có thể sống sót”, yếu tố quan trọng nhất là tốc độ thoát hiểm.
Galea cho rằng vị trí gần cửa thoát hiểm, trong phạm vi năm hàng ghế, sẽ tạo ra lợi thế rõ rệt vì hành khách có thể rời máy bay nhanh hơn, giảm nguy cơ bị ngạt khói hay mắc kẹt trong lửa. Mặc dù tiêu chuẩn quốc tế yêu cầu máy bay phải có khả năng sơ tán toàn bộ hành khách trong vòng 90 giây, nhưng trên thực tế, điều này thường không đạt được do hoảng loạn, khói hoặc hành khách cố mang theo hành lý cá nhân.
Từ những phân tích hành vi trong các cuộc sơ tán, Galea khẳng định rằng mỗi giây đều có thể tạo nên sự khác biệt giữa sống và chết. Do đó, ông luôn ưu tiên chọn chỗ ngồi càng gần cửa thoát hiểm càng tốt và sẵn sàng đổi chuyến nếu không có vị trí phù hợp.
Theo các nghiên cứu đã công bố và ý kiến từ những chuyên gia đầu ngành, một số vị trí trên máy bay được cho là có khả năng tăng cơ hội sống sót khi xảy ra sự cố. Vị trí gần cửa thoát hiểm, đặc biệt trong phạm vi năm hàng ghế tính từ lối ra, được đánh giá là có lợi thế lớn về thời gian phản ứng và khả năng rời khỏi máy bay nhanh chóng. Giáo sư Ed Galea, người có nhiều năm nghiên cứu hành vi thoát hiểm trong các vụ tai nạn hàng không, khẳng định rằng tốc độ thoát ra khỏi máy bay sau va chạm là yếu tố then chốt giúp hành khách giữ được mạng sống.
Ngoài ra, ghế ở lối đi cũng thường được đánh giá cao hơn so với ghế giữa hoặc ghế cạnh cửa sổ vì người ngồi tại đây ít bị cản trở trong lúc di chuyển. Các phân tích về vụ tai nạn của Jeju Air và Azerbaijan Airlines cho thấy hành khách ngồi ở phần đuôi máy bay có tỷ lệ sống sót cao hơn. Trong những trường hợp này, phần đuôi ít chịu tác động trực tiếp từ lực va chạm, cho phép một số hành khách và thành viên phi hành đoàn sống sót sau cú rơi.
Một số chuyên gia cũng nhấn mạnh vai trò của khu vực wing box, nơi kết cấu giữa thân máy bay và cánh được gia cố đặc biệt. Đây được xem là một trong những bộ phận vững chắc nhất trên máy bay về mặt kỹ thuật. Tuy nhiên, như nhà phân tích hàng không Geoffrey Thomas lưu ý, tính vững chắc của cấu trúc chưa đủ để đảm bảo an toàn nếu hành khách không thể thoát ra kịp thời. Do đó, ông luôn lựa chọn ngồi gần lối thoát và ưu tiên các vị trí có thể giúp di chuyển nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp.
Tuy nhiên, ngay cả khi ngồi đúng vị trí lý tưởng, không phải lúc nào mọi cửa thoát hiểm cũng hoạt động hiệu quả. Vụ tai nạn tại sân bay Haneda của Nhật Bản vào đầu năm 2024 là minh chứng rõ ràng. Khi đó, chỉ ba trong số tám máng trượt thoát hiểm có thể triển khai nhưng nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa tổ bay và hành khách, toàn bộ 379 người trên khoang đã thoát ra an toàn. Điều này cho thấy rằng ngoài vị trí ngồi, ý thức, sự tỉnh táo và tuân thủ hướng dẫn an toàn của hành khách cũng đóng vai trò không thể thiếu trong việc quyết định sự sống còn.
Giáo sư Ed Galea và chuyên gia hàng không Geoffrey Thomas đều nhấn mạnh rằng sự chủ động của hành khách trước mỗi chuyến bay quyết định rất lớn đến khả năng sống sót nếu gặp sự cố. Khi máy bay gặp tình huống khẩn cấp, không ít người hoang mang đến mức không tháo được dây an toàn vì nhầm lẫn với loại trong ô tô.
Do vậy, hãy lắng nghe trọn vẹn phần hướng dẫn an toàn từ tiếp viên, nhận diện các cửa thoát hiểm gần nhất, đếm chính xác số hàng ghế từ vị trí của bạn đến mỗi lối ra và đọc kỹ hướng dẫn sơ tán trong túi ghế.
Các chuyên gia còn lưu ý bạn không nên cởi giày trong lúc cất hoặc hạ cánh để có thể di chuyển nhanh nếu xảy ra sự cố. Việc ngồi cùng người thân giúp việc phối hợp tăng tốc độ sơ tán; đồng thời bạn cần tuyệt đối không mang theo hành lý xách tay khi sơ tán. Việc cố gắng kéo theo vali, quay video hay chen lấn trong lúc khẩn cấp đã từng khiến luồng thoát hiểm bị chặn lại. Vụ tai nạn của hãng Aeroflot năm 2019 là minh chứng rõ nhất khi hành khách mang hành lý cản trở lối ra, khiến hàng chục người không kịp thoát.
Thực tế cho thấy phần lớn các sự cố hàng không đều có thể sống sót nếu hành khách giữ được bình tĩnh và thực hiện đúng các bước thoát hiểm. Thay vì lo lắng về chỗ ngồi an toàn, điều quan trọng nhất là sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước mỗi chuyến bay. Lắng nghe đầy đủ hướng dẫn an toàn từ tiếp viên, ghi nhớ vị trí cửa thoát hiểm, đọc kỹ thẻ hướng dẫn sơ tán và giữ sẵn tâm lý phản ứng nhanh là những yếu tố có thể tạo nên khác biệt giữa sống và chết. Trong khoảnh khắc quyết định, chính sự tỉnh táo và ý thức kỷ luật của hành khách sẽ là yếu tố quan trọng nhất giúp bảo vệ tính mạng cho bản thân và những người xung quanh.
Nếu bạn đang cần tư vấn chi tiết hơn về tài liệu an toàn bay hoặc muốn trang bị thêm kiến thức trước chuyến đi, hãy liên hệ với Bắc Đẩu Travel. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ để bạn có hành trình an toàn, tự tin và chu đáo.
Xem thêm bài viết liên quan:
Cập nhật mới nhất về giấy tờ đi máy bay nội địa
Quy định mới nhất về các giấy tờ khi đi máy bay quốc tế
Cập nhật quy định mới nhất về pin dự phòng trên máy bay
